Tags
Anatto, Blauwhout, Eco Dyeing, Fiber Arts, Meekrap, Mirlady, Natuurlijk verven, Plantaardig verven, silk, Spinnen, Spinning, Walnoot, Wolfsklauw, Zijde
Volgens mij heb ik het al vaker gezegd dat ik – met tussenpozen – mijzelf ondertussen al 30 jaar bezig houd met het verven en beschilderen van zijde en soms ander textiel. Inmiddels heeft de zin en de gelegenheid zich voorgedaan om mijn kennis over het verven van zijde, textiel en allerlei vezels uit te breiden en in de praktijk te brengen.
Het 7-daagse experiment
Dag 1
Dit experiment begon spontaan, maar de aanleiding was een oranje hand gebreide sjaal van een zelfgesponnen draad voor mijn nicht…
Voordat ik met het spinnen van het garen begon, had ik al besloten om de gesponnen draden te gaan verven met anatto.
De orleaanboom of anattoboom is een struik of boom in Zuid-Amerika die zijn faam dankt aan de gele tot rode kleurstof die uit de vrucht gewonnen wordt.
Voor mijn verfpan voor 300 gram gesponnen garen heb ik een dag eerder 150 gram anatto opgekookt en daarna 24 uur laten staan om zoveel mogelijk kleurstof te onttrekken aan de zaden.
Daarna heb ik mijn gesponnen draden voorgeweekt in water, de anattozaden uit mijn verfbad gezeefd (die ik heb laten drogen en bewaard voor een volgend verfbad of eco-print), het gekleurde water overgedaan naar mijn multicooker en daar een uurtje in laten sudderen op 80 graden om de strengen vervolgens rustig in de pan af laten koelen om ze daarna grondig uit te spoelen.
Omdat ik voor het spinnen al wist dat ik met anatto ging verven, heb ik heel bewust gekozen om mijn draad van verschillende vezels te spinnen, omdat de natuurlijke kleurstof op elk soort vezel anders pakt waardoor je automatisch wat subtiele kleurgradaties krijgt in je draad.
In mijn draad heb ik verwerkt: Kashmir, Tussah zijde, Sari zijde, Merino (19 micron) en ramie.
Omdat ik – bewust! – de wol niet had voorgebeitst, had ik meer kleurschakeringen verwacht in het eindresultaat, maar die zijn heel subtiel gebleven. Wie weet, als de strengen straks verwerkt zijn als sjaal en de sjaal voor de eerste keer de binnenkant van mijn wasmachine ziet, sommige vezels toch nog wat van hun pigment verliezen… We zullen het zien als het zover is!
Dag 2
Omdat ik het eigenlijk heel erg zonde vond om het verfbad – waar nog zoveel kleur in zit – weg te spoelen, besloot ik wat zijden hankies te verven. Hoewel mijn sjaal-ontwerp misschien nog wel 10 x verander voordat ik met breien en haken begin, is een draadje van zijde in een perfect bijpassende kleur voor wat leuke details altijd welkom!
Dus herhaalde ik het verfproces nogmaals met 20 gram zijden hankies.
Silk Hankies.
100% zijdevezel bekend als Mawata. Zijden zakdoeken zijn cocons van zijderupsen die over een frame zijn uitgerekt tot een vierkant zijdevlies.
Dag 3
Nog steeds een hoop kleur!!!
Hmmm… Zonde om weg te gooien! Dus een derde restverfbad met 50 gram ongebeitste Merino 14.5 micron en 20 gram ‘Silk Hankies’. Het leverde me een streng wol op in een kleur van donker geel tot zacht eigeel en een stapeltje zijde in een prachtige pastel oranje.
Dag 4
Nog steeds kleur in de pan, maar beduidend minder. Toch interessant genoeg om er nog iets mee te doen…. Eens even denken…. Wat als ik er wat gedroogde walnotenbolsters bij doe..?
De vrucht wordt omgeven door een harde, tweedelige schaal, de dop. Tijdens de groei aan de boom is ze ook nog beschermd door een stevige groene bolster die bij de rijping open barst. In de botanie wordt de walnoot beschouwd als een steenvrucht, dus niet als noot, in tegenstelling tot de eikel en de hazelnoot.
Op gevoel pak ik een handje bolsters, ik denk ongeveer 30 gram, die ik in papieren theezakjes stop en bij het restbad van anatto doe. Ik laat mijn pan een uurtje op 95 graden ‘pruttelen’ en laat het bad met de bolsters afkoelen.
Als het verfbad voldoende is afgekoeld, neem ik wederom 50 gram Merino 14.5 micron en 20 gram zijden hankies die ik een uurtje op 80 graden in de pan laat verven.
Wat ik verwachtte, gebeurde ook… ik werd beloond met cognackleurige zijde en een lichtere cognactint wol.
Dag 5
Vervolgkleuren bepalen
Ik heb de smaak te pakken en besluit een serie te verven in oplopende kleuren met als basis het vorige verfbad.
Nu houd ik zelf erg van bruintinten, waardoor ik geneigd ben het restbad aan te vullen met meer walnoot, maar als ik dat doe, dan zal het bad al snel te donker worden om andere kleuren uit verfplanten tot hun recht te laten komen.
Temperatuur te hoog..?
Ondertussen zijn mijn 2 eerste strengen Merinowol helemaal droog… Ze voelen wat compact aan. Ook zijn ze wat lastiger uit te trekken… je hebt er meer kracht voor nodig. Even was ik bang dat er een lichte vervilting was opgetreden, maar het is vooral het buitenste laagje wat compacter aanvoelt.
Ik besluit dat ik mijn vervolgverfbaden met deze zeer zachte en fijne Merino van 14.5 micron op maximaal 70 graden ga verven
Oudroze
Oudroze! Ik ben gek op oudroze! Ik denk aan Meekrap, dat geeft een koraalrode kleur op wol…
De meekrap, ook wel mee of mede is een plant die behoort tot de sterbladigenfamilie. Meekrap werd vroeger gebruikt als grondstof voor de rode kleurstoffen alizarine en purpurine. Daarnaast wordt aan meekrap ook een medicinale werking toegeschreven.
Dus met het bruin van de walnoot, zou ik bij een zalmrose/oudroze kleur moeten kunnen komen.
Weer op gevoel – ik denk zo’n 20-25 gram – stop ik weer in papieren theezakjes. Samen met de eerder gebruikte zakjes met walnotenbolsters herhaal ik het proces.
Voorbeitsen doe ik niet, ik zou moeten nakijken of dat normaal gesproken nodig is voor de wol, maar omdat er voldoende tannine in de walnoot zit, vertrouw ik daar op.
Ik ben heel tevreden met het resultaat!
Als de lont wol en de zijde droog zijn, voelt de wol niet compact aan en ook de zijde lijkt zachter uit het koelere verfbad te komen.
Hierdoor heb ik dus besloten om dit soort fijne vezels in het vervolg op maximaal 70 graden te verven en mocht dat niet voldoende zijn, omdat voor sommige plantaardige materialen zelfs op 90 graden ‘moet’ worden geverfd, probeer ik het wel om de vezels 1 of 2 dagen te laten rusten in het verfbad. Maar dat is voor een volgende keer om mee te experimenteren 😉
Dag 6
Weer heb ik de neiging om walnoot bij het restbad te doen… Ik weersta mijn drang en overweeg ossentong (paars)… Ik twijfel… Zeker weten doe je het pas wanneer je het hebt geprobeerd, maar mijn gevoel zegt dat de ossentong te dominant zal zijn in het verfbad die nu vooral pastels voortbrengt…
Ik besluit om te gaan voor meer meekrap!
En dan hopen op een roodroze kleur.
Nieuwe theezakjes met meekrap worden gemaakt, ik gok ongeveer 30 gram, de oude worden nog een keer gebruikt en de walnoot geskipt! Het ’70-graden-verfproces’ wordt herhaald.
Het resultaat is dit keer niet wat ik ervan had verwacht… Ja, de kleuren zijn iets intenser en ietsjes anders dan uit het vorige verfbad, maar ik denk dat deze subtiele verschillen nauwelijks zullen opvallen in een gesponnen draad die verwerkt is in een trui of vest.
Het eerste meekrapbad gaf de wol een oudroze tint met hier en daar een vleugje zalmroze.
Het tweede meekrapbad gaf de wol een vergelijkbare oudroze tint met hier en daar een vleug fuchsia en lila.
De 2 stapeltjes zijde hebben dezelfde kleur, alleen is de zijde uit het eerste verfbad lichter dan de zijde uit het tweede verfbad.
De kleuren zijn prachtig, ik had alleen gehoopt op een groter verschil.
Dag 7
Ik besluit dat dit het laatste verfbad gaat worden. Dan heb ik 250 gram lontwol + 100 gram zijde in bij elkaar passende kleuren en dat is voldoende voor een leuk project. Ik besluit daarmee ook om nogmaals mijn drang naar een bruintint totaal te negeren, omdat ik altijd nog bruin (of roomwit) kan toevoegen aan dit palet mocht ik meer materiaal nodig hebben dan de 350 gram vezels die ik nu heb geverfd.
Maar de laatste kleur mag wel wat donkerder voor een beter contrast. Ik besluit te gaan voor blauwhout! Samen met de roodtinten uit het restbad, gok ik op (rood?)paars.
Verfhout is een algemene term voor een aantal houtsoorten, waarvan, na geraspt te zijn, een aftreksel wordt gemaakt dat als kleurstof kan worden gebruikt. Voorbeelden zijn: Roodhout of brazielhout Blauwhout, provinciehout of campêchehout Geelhout
Ik vul 3 theezakjes propvol met blauwhout en 2 zakjes losjes met Wolfsklauw. In het gekleurde water van het overgebleven verfbad – wat inmiddels bijna is gehalveerd naar 2 liter – laat ik de zakjes blauwhout een uur tegen de kook aan pruttelen….
Als het uur voorbij is, mik ik de zakjes Wolfsklauw erbij die de dieprode kleurstof uit het hout zal ontwikkelen tot paarsblauw…
Een wolfsklauw is een plant zonder zaad of bloemen. De voortplanting gebeurd via sporen. Deze planten zijn homosporeus: de sporen hebben geen geslachtsvoorkeur.
Een half uur later controleer ik de kleur in de badwater… Niks niet blauw of paars! Grmpfff… ik heb haast, we moeten weg en snel pak ik een katoenen lap waar ik een handvol Wolfsklauw in mik, dichtbind en in de pan gooi. Morgen kijken we verder…
De volgende dag…
Goodmorning Dark Purple!
Nou….dat ROODpaars kan ik wel op mijn buik schrijven! ‘Nachtelijk Paars’ is een betere benaming en omschrijft de intense kleur.
Okee…waarom ook niet? Paars gecombineerd met zalm-achtige en bronze tinten ( <– lees cognactinten 😉 ) vind ik prachtig!
De voorgeweekte vezels gaan de pan in… het katoenen zakje met wolfsklauw laat ik in de pan en ik leg daar een deel de wol op. Misschien wordt de kleur op die plek wel anders…
Omdat de plantenmaterialen nog in de pan liggen en een groot deel van het water verdampt is, blijft een deel van de vezels droog liggen. De dieppaarse kleur van het water oogt ‘dik’. Daarmee bedoel ik dat de vloeistof bomvol pigment zit en het een grote inktpot lijkt!
Ik krijg een idee terwijl ik in de grote inktpot sta te staren om te zien hoe de vezels de kleur opnemen… Behoedzaam giet ik op de wol, het deel wat nog droog staat, water bij. De wol raakt verzadigd met het water en blijft wit van kleur in het inktbad. Ik besluit het zo te laten en niet te roeren. De verzadiging van de pigmenten in het water zijn nu niet overal gelijk en dat kan voor een leuke verrassing zorgen!
Lila, Amethist en allerlei tinten mauve zijn van de partij! Vergezeld met hier en daar een vleugje ‘walnootbrons’.
Prachtig! ❤
Het zal nog wel even duren voordat ik het ga spinnen… op dit moment heb ik 1 project op de pennen staan en 2 projecten op het wiel. En om te voorkomen dat het een voor het ander blijft liggen, verplicht ik mezelf het geduld op te brengen om met deze kleurenpracht aan de gang te gaan.
❤ Happy Spinning ❤
❤ Colorful Dyeing ❤
❤ Have a Nice Weekend! ❤
~* ❤ Miranda ❤ *~
[Edit] Voor de plantaardige verfstoffen die ik in deze serie heb gebruikt, kun je hier terecht : https://meaningfulcrafts.com/nl/product-categorie/verven-spinnen-weven/verven/natuurlijke-verfstoffen/
Mijn voordelige multicooker is van Esperanza en is bij BOL te koop voor ongeveer € 35, – https://www.bol.com/nl/p/multicooker-rvs-met-timer-elektrische-snelkookpan-pastakoker-rijstkoker-stomer-stoomkoker/9200000108690087/
Mirlady® Arts & Crafts - Kunstig Ambacht 